Lodewijk XVI-stijl
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De Lodewijk XVI-stijl is een bouw- en interieurstijl uit de late 18e eeuw, gekenmerkt door een terugkeer naar klassieke vormen, symmetrie en een versobering van ornamenten ten opzichte van de voorgaande rococo-periode.
Omschrijving
De Lodewijk XVI-stijl, genoemd naar de Franse koning Lodewijk XVI, markeert de overgang van de uitbundige rococo naar het neoclassicisme. De stijl, die in Nederland gangbaar was van ongeveer 1770 tot 1800, kenmerkt zich door strakke lijnen, symmetrie en harmonie. In de architectuur uit zich dit in het gebruik van klassieke elementen zoals pilasters, lijsten en frontons. Ook vazen, kransen en strikken werden als decoratie toegepast. Deze stijl was zowel zichtbaar in exterieurs, zoals gevelbekroningen en deuren, als in interieurs met stucplafonds en lambriseringen. Meubels in deze stijl zijn vaak elegant, met rechte lijnen en vervaardigd uit onder andere mahoniehout, beukenhout of kersenhout, versierd met klassieke motieven.
Kenmerken en invloeden
Kenmerkend voor de Lodewijk XVI-stijl zijn strakke lijnen, symmetrie en een ingetogen pracht. Er is een duidelijke invloed van de Grieks-Romeinse oudheid zichtbaar in het gebruik van zuilen, frontons, acanthusbladeren en gecanneleerde zuilen. Ornamenten zoals guirlandes, strikken, medaillons en rozetten werden toegepast als verfraaiing. De stijl wordt gezien als een reactie op de asymmetrische en speelse rococo (Lodewijk XV-stijl) en legt de nadruk op eenvoud en elegantie. De stijl is verwant aan de empirestijl en werd in Nederland vanaf circa 1770 toegepast.
Toepassing in Nederland
In Nederland was de Lodewijk XVI-stijl populair van ongeveer 1770 tot 1800. De stijl uitte zich zowel in exterieurs als interieurs van voornamelijk stadspaleizen en herenhuizen. Kenmerkend voor gevels in deze stijl zijn onder andere lijstgevels, soms met een driehoekig fronton, en het gebruik van klassieke elementen zoals pilasters. In het interieur werd de stijl toegepast op stucplafonds, schouwen, deuren, lambriseringen en meubilair. Voorbeelden van gebouwen met Lodewijk XVI-stijl zijn te vinden in steden als Amsterdam, Edam en Vlaardingen.
Vergelijkbare termen
Neoclassicisme
Gebruikte bronnen: